Grein frá forstjóra HSS

Þrjú ár af nauðsynlegum ákvörðunum og mikilvægum breytingum á HSS
Hvernig ný stefnumótun HSS tekur á viðvarandi mönnunar- og þjónustuvanda

Um síðustu mánaðarmót eru þrjú ár síðan ég tók til starfa á HSS og af því tilefni er rétt að horfa um
öxl og líta til þess sem er framundan.

Þegar ég tók til starfa varð mér ljóst að það væri á brattann að sækja og nauðsynlegt væri að taka af
skarið með erfiðum ákvörðunum ef takast ætti að rjúfa þann vítahring sem stofnunin hafði verið í um
árabil. Allur kraftur var því settur í breytingastjórnun þar sem brýnustu verkefnin voru tekin fyrir
fyrst. Flest lúta þau að því að vinna bug á þeim alvarlega vanda sem mönnunarvandinn er enda er
hann helsta orsök þjónustuvanda stofnunarinnar.

Vítahringur stofnunarinnar rofinn

Ekki þarf að fjölyrða um hversu mikið viðbótarálag heimsfaraldurinn hefur verið á starfsfólk HSS
síðustu tvö ár. Ásamt því að mæta þeim áskorunum, hefur starfsfólk HSS undanfarin misseri einnig
verið á hlaupum við að framkvæma nauðsynlegustu breytingarnar og allur forgangur hefur verið á að
bæta þjónustuna, bæði til skemmri og lengri tíma. Af þeim sökum hefur ekki tekist að miðla
upplýsingum frá okkur eins og æskilegt væri. Þegar helstu breytingarnar eru loks að verða ljósar
getum við í auknum mæli upplýst samfélagið um þá miklu vinnu sem á sér stað hjá okkur. Leiðarljósið
við þessa vinnu er starfsáætlun HSS 2021-2023 og við framkvæmdina höfum við m.a. óskað eftir
stuðningi samfélagsins til að koma stofnuninni á þann stað sem samfélagið á skilið.

Hægt er að flokka brýnustu málaflokka síðustu þriggja ára í þrennt; starfsaðstöðu, mannauð og
fjármögnun. Þetta eru liðirnir sem við höfum tekið föstum tökum en megináherslan hefur til þessa
helst verið á húsnæðismálunum. Ástæðan er einfaldlega sú að ekki verður unnt að fjölga starfsfólki á
HSS ef starfsaðstaða fyrir það er ekki fyrir hendi. Þá skipta gæði starfsaðstöðunnar töluverðu máli við
að laða að fagfólk. Hverjum myndi detta í hug að bjóða meistarakokkum upp á að vinna í úrsérgengnu
eldhúsi, svo dæmi sé tekið? Góðar starfsaðstæður eru því hluti af lausn þess mönnunarvanda sem við
höfum glímt við.

Hvað hefur verið gert á síðustu þremur árum

Þær breytingar sem við höfum verið að vinna markvisst að eru byggðar á þeim grunni sem lagður var
sameiginlega af starfsfólki HSS í stefnumótunarvinnu árið 2020, sem sjá má á nýrri vefsíðu
stofnunarinnar. Mikið ákall var á meðal starfsfólks um allsherjar uppbyggingu á innviðum og þjónustu
HSS. Árangurinn er farinn að líta dagsins ljós og smám saman munu skjólstæðingar stofnunarinnar
einnig upplifa þessar jákvæðu breytingar. Meðal þeirra breytinga sem munu skipta samfélagið miklu
máli má nefna eftirfarandi:

• HSS hefur farið í miklar skipulagsbreytingar. Deildir hafa verið sameinaðar og efldar og
millistjórnendum fækkað. Stokkað var upp í framkvæmdastjórn og staða framkvæmdastjóra
fjármála- og rekstrar lögð niður og ný staða framkvæmdastjóra mannauðs- og þjónustu sett
upp í takt við nýjar áherslur um bætta þjónustu. Gæðamál hafa verið efld með þróunar- og
gæðastjóra sem heyrir beint undir forstjóra. Sjúkraflutningar á öllum Suðurnesjum hafa verið
sameinaðir í þágu betra öryggis, meiri fagmennsku, betri starfsaðstæðna og þjálfunar.

• HSS hefur nú fengið fullfjármagnaða ríflega 1600 fermetra sérhannaða heilsugæslustöð í
Innri-Njarðvík sem mun bjóða upp á nútímalega aðstöðu fyrir skjólstæðinga og starfsfólk. Til
samanburðar er núverandi húsnæði heilsugæslunnar í Reykjanesbæ aðeins rúmir 700
fermetrar. Sökum þrengsla hefur okkur ekki verið unnt að fjölga starfsfólki.

• Ný röntgendeild opnar innan skamms með nýju röntgentæki og fjármagn fyrir nýju
sneiðmyndatæki er tryggt og komið í útboðsferli. Þessi bætta aðstaða mun styðja við nýja og
nútímalega slysa- og bráðamóttöku sem verður um þrefalt stærri en sú sem fyrir er. Vonir eru
bundnar við að framkvæmdir við hana hefjist á næstu vikum og að hún muni taka til starfa
fyrir árslok. Þessar miklu breytingar gera okkur kleift að efla þjónustuna í heimabyggð og
fækka þeim tilvikum að senda þurfi skjólstæðinga á Landspítala í Fossvogi. Breytingar sem
þessar bæta ekki einungis þjónustuna heldur draga þær einnig úr álagi á Landspítala og lækka
heildarkostnað í heilbrigðiskerfinu.

• Ný sjúkradeild með 19 sjúkrarýmum og 8 dagdeildarrýmum mun taka til starfa á síðari
helmingi ársins. Tilkoma nýju sjúkradeildarinnar mun gera okkur kleift að veita aukna
sjúkrahússþjónustu á svæðinu sem og að auka viðbragðsgetu sjúkrahússþjónustunnar á
SV.horninu ef áföll dynja yfir. Reynslan af heimsfaraldrinum kennir okkur að skortur á slíkum
sveigjanleika getur valdið hvoru tveggja samfélags- og fjárhagslegu tjóni.

• Enn fleiri góð verk eru í bígerð á þessu ári og því næsta. Til þessa hefur HSS haft fjögur
dagdeildarrými opin tvo daga í viku. Með tilkomu nýju sjúkradeildarinnar verður okkur kleift
að hafa átta dagdeildarrými opin fimm daga í viku.

• Starfsfólk vinnur stöðugt að því að bæta þjónustuna til skemmri tíma litið. Forgangsröðun
skjólstæðinga hefur verið innleidd og er opin frá klukkan 8-20 alla virka daga. Tilgangur
hennar er að beina erindum á rétta staði og veita einfaldari erindum úrlausn á heilsugæslunni
sem annars hefðu farið á slysa- og bráðamóttöku. Áhersla hefur verið lögð á heilsueflandi
móttöku í forvarnarskyni. Búið er að koma endurmenntun og fræðslumálum fagfólks í mjög
gott horf. Samskonar vinna á sér stað í gæðamálum en þar hefur t.d. verið innleitt rafrænt
lyfjaumsjónarkerfi og rafrænt lyfjafyrirmælakerfi og innleiðing á rafrænu lyfjagjafakerfi er
hafin. Atvikaskráning hefur verið efld með rafrænni skráningu og eftirfylgni á umbótum í
kjölfar atvika.

• Við erum að lyfta grettistaki í geðheilbrigðisþjónustu með fjölgun stöðugilda og eflingu
geðheilbrigðisteymis og fjarþjónustu. Undanfarin misseri höfum við glímt við
mönnunarvanda í geðheilsuteyminu en nú er útlit fyrir að okkur sé að takast að snúa þeirri
þróun við. Þau tímamót eiga sér nú stað að sett hefur verið á laggirnar ný staða yfirlæknis við
geðheilsuteymi HSS og nýverið var gengið frá ráðningu geðlæknis í þá stöðu. Þá fáum við
einnig fljótlega í teymið félagsráðgjafa og iðjuþjálfa, ásamt fleiri sálfræðingum í barna- og
fullorðinsteymi. Heimahjúkrun hefur verið efld og ráðnir hafa verið fimm teymisstjórar en
þessi aukna teymisáhersla mun gera okkur kleift að auka samvinnu við sveitarfélögin og þar
með samfellu í þjónustunni. Tækjabúnaður er í endurnýjun. HSS hefur verið efld sem
kennslustofnun með því að fjölga sérnámslæknum, sérnámshjúkrunarfræðingum, ásamt
nemum í læknis- og hjúkrunarfræði og auka samvinnu við heilbrigðisdeildir háskólanna en
vonir standa til að það muni skila HSS betra aðgengi að heilbrigðisstarfsfólki til framtíðar.

• Framundan er töluverð vinna við að klára breytingar á húsnæði HSS í Reykjanesbæ. Við
mótum tillögur að framtíðarskipan starfsstöðva HSS í Grindavík. Við viljum breytingar á
hjúkrunarheimilinu í Víðihlíð sem uppfyllir ekki nútíma kröfur. Við stefnum á að opna nýtt
heilsugæslusel í Vogum í samvinnu við sveitarfélagið. Þá bindum við vonir við að ný
heilsugæsla í Suðurnesjabæ verði fjármögnuð. Við ætlum og munum beita okkur fyrir því að
þetta komist í framkvæmd líkt og það sem við höfum þegar klárað.

HSS uppsker árangur af nauðsynlegum breytingum

Hvaða þýðingu munu þessar breytingar hafa fyrir samfélagið? Bætt aðstaða fyrir starfsfólk og
skjólstæðinga gerir HSS ekki einungis kleift að fjölga starfsfólki heldur gerir hún stofnunina að meira
aðlaðandi vinnustað. Þannig rjúfum við vítahringinn.

Afar miklir hagsmunir eru í húfi því HSS þjónustar hátt í 30 þúsund íbúa eða um 8% þjóðarinnar.
Vissulega þarf að auka fjárveitingar til HSS ef stofnunin á að veita þá þjónustu í heimabyggð en á móti
sparast kostnaður annars staðar í heilbrigðiskerfinu. Sem dæmi má nefna að þeir skjólstæðingar sem
fá hagkvæmt úrræði á borð við heimahjúkrun liggja ekki inni á sjúkrahúsi á sama tíma, sem er dýrasta
úrræðið.

Nú þegar betur horfir við húsnæðismálum HSS verður næsta baráttumál að tryggja nægilegar
fjárveitingar til stofnunarinnar, þannig að hljóð þeirra fari saman við mynd laga um
heilbrigðisþjónustu og Heilbrigðisstefnu til ársins 2030. Takist það, munu sparast umtalsverðir
fjármunir við sjúkraflutninga til Landspítala, með tilheyrandi kostnaðarauka þar og yfirflæði.

Eftir það þrekvirki sem starfsfólk HSS hefur unnið undanfarin misseri eygir það loksins bjartari
framtíð. Samheldni þess og þrek hefur orðið til þess að öll þessi verkefni hafa náð fram að ganga,
þrátt fyrir verulega undirmönnun. Við þessar aðstæður hefur starfsfólk HSS jafnvel megnað að hlaupa
undir bagga með Landspítala á tímum heimsfaraldursins. Það að starfsfólk stofnunarinnar hafi náð að
sinna þessu við það álag sem faraldurinn hefur haft, stappar nærri kraftaverki. Á þessum mikla krafti
viljum við byggja heilbrigðisþjónustuna á Suðurnesjum til framtíðar.

Fjöregg heilbrigðisþjónustu á Suðurnesjum er ekki aðeins í höndum starfsfólksins sem núna vinnur að
umbótaverkefnum í þágu skjólstæðinga HSS heldur líka í höndum samfélagsins. Með stuðningi við
frekari aðgerðir okkar á HSS getum við nýtt það tækifæri til uppbyggingar á innviðum HSS og þjónustu
stofnunarinnar í heimabyggð. Það mun laða að fleira starfsfólk og þannig náum við í sameiningu að
koma þjónustunni á Suðurnesjum á þann stað sem samfélagið á skilið.

Með vinsemd og virðingu,

Markús Ingólfur Eiríksson
Forstjóri HSS